Heršubreiš
26. įgśst 2020
Sigrķšur Lįrusdóttir

Heršubreiš



Ég man ekki nįkvęmlega hve gömul ég var žegar ég sį Heršubreiš fyrst, en myndin er ljóslifandi ķ minninu.  Foreldrar mķnir voru mikiš śtivistarfólk og hafši ég žvķ ekkert val;  frį fyrsta sumri var mér dröslaš meš ķ feršalög žvers og kruss um landiš. Žau įttu breyttan Wagoneer jeppa og einfalt tjald frį Seglageršinni, enginn ķburšur ķ žį daga.  Lķklega hef ég veriš um 5 eša 6 įra žegar žessi minning varš til. Viš vorum į feršalagi noršan Vatnajökuls og sterkast sitja myndir ķ kollinum af Vķti, Drekagili, ķshellinum ķ Kverkfjöllum og Heršubreiš.  Seinna meir kveiknaši draumurinn um aš ganga į toppinn.

Snemmsumars ķ įr var ég į feršalagi fyrir noršan og tjaldaši meš bróšur mķnum. Hann er miklu meiri garpur ķ śtivist en ég enda veriš virkur i björgunarsveitum, skotveiši og hvaš veit ég.   Hann er 71 įrs ķ įr (2020) og ég fór aš tala um žennan draum minn.  Nema hvaš; hann segir mér aš hann sé bśinn aš bruna og ganga og vélslešast kringum Heršubreišina ķ marga įratugi og horft ķ hvert skipti löngunaraugum į toppinn.  Og aušvitaš įkvįšum viš aš sķšsumars kęmi ég noršur žegar vešur vęri gott og viš tękjum systkynagöngu.
Allt sumariš var ég aš undirbśa žessa göngu į einn eša annan hįtt, žar sem viš ętlušum aš fara žetta bara tvö į eigin vegum.  Ég skošaši vefsķšur og frįsagnir, rżndi ķ ferla į Wikiloc, spįši ķ vešur og annaš sem gęti haft įhrif į göngu möguleika.  Heršubreiš er oft talin best uppgöngu ķ bķtiš eša žį seinnipart, žvķ um mišjan dag safnast gjarnan žétt žoka ķ hlķšar og į topp.  Mašur bķšur ekki ķ įratugi eftir tękifęrinu til žess aš snśa svo viš meš skottiš milli fótanna.  Bróšir minn er reynslubanki žegar kemur aš žekkingu į žessum landshluta og lifir og hręrist ķ vešurathugunum.  Hann sį tękifęri akkśrat žegar ég var ķ stuttu frķi og žvķ var ekki annaš um aš ręša en pakka og bruna noršur.  

Eftirfarandi atriši teljast til undirbśnings okkar systkyna:
•        Hvernig er fęršin inn aš Heršubreiš og hver mikiš er ķ įm į leišinni.
•        Hvers konar śtbśnašur er naušsyn; góšir skór meš gripi, göngustafir og hjįlmur.
•        Sjśkrataska (žarna er mikiš grjóthrun).
•        Hlešslubanki fyrir sķmann.
•        Gott og orkumikiš nesti fyrir 6-7 tķma göngu og 2.5-3 tķma akstur žašan sem viš vorum.
•        Góšur aukaklęšnašur ef žaš skylli į žoka.
•        GPS-tęki  (Garmin) og aukabatterķ.
Mummi bróšir hafši veriš ķ sķmasambandi viš göngugarp meš žekkingu į į svęšinu og sagši sį aš veršurspįin vęri žannig, aš viš žyrftum ekkert aš stressa okkur meš aš vera ķ bķtiš. Engu aš sķšur byrjušum viš daginn eldsnemma žar sem nokkur keyrsla var framundan.  Žaš er svo magnaš aš keyra um žetta svęši; endalausir sandar sem rofnir eru sundur af kvķslum.  Einstaka sinnum duttum viš inn ķ vin ķ eyšimörkinni žar sem voru safarķk grös og hvönn.  Annars bara magnaš og stórbrotiš hraun og sandur eins langt og augaš eygši.  
Fjótlega blasti Drottning ķslenskra fjalla viš okkur og viš uršum eins og börn į jólunum aš stara į pakkaflóš.  Litum į hvort annaš og hlógum.  Višurkenni samt aš žaš var pķnulķtill kvķši ķ maganum.  Hann var samsettur af žoku-įhyggjum og óvissu um hvaš viš vęrum aš koma okkur śt ķ.  
Viš komum aš skįla Feršafélags Akureyrar viš Heršubreišalindir og įkįšum aš stoppa žar til aš fį einhverja hugmynd um hvaš biši okkar.  Skįlavöršurinn var voša afslöppuš yfir žessu. Enginn vęri nśna aš ganga į fjalliš svo viš skyldum bara fara varlega....EN EKKI HVAŠ hihi.  Viš vęrum heppin meš vešur og fengjum lķklega gott śtsżni. En viš skyldum taka stafi og hjįlm žvķ žaš vęri óvenju mikill sandur ķ fjallinu og žvķ žungt yfirferšar og mikiš grjóthrun.  Full af eldmóš keyršum viš žessa rśma 11 kķlómetra sem eru frį skįlanum aš upphafi göngu. Seinfarnir voru žeir žó, enda żmist keyrt į sandi eša um śfiš hraun. Žaš žarf góšan jeppa til aš klifra yfir žaš.  Žaš er svolķtiš erfitt aš lżsa hvernig mér leiš eftir žvķ sem viš nįlgušumst fjalliš.  Ég var spennt og smįveigis trekkt, en į sama tķma svo fókuseruš og óžreyjufull aš sjį meš eigin augum leišina upp.  

        Žegar svo loks viš komum aš enda slóšans žį var ekki eftir neinu aš bķša.  Viš reimušum į okkur skóna, fengum okkur smį hressingu og fórum vel yfir bśnašinn svo örugglega ekkert gleymdist.  Žar sem Mummi er meš stįl-višbein og žį pökkušum viš ķ einn poka sem ég bar. Žess vegna reyndi į aš vera meš sem allra minnst.  Žį var žaš hiš klassķska „jęja“ ....og viš byrjušum.  Žaš voru engar żkjur hjį skįlaveršinum meš sandinn. Brekkan var brött strax ķ upphafi og viš runnum nišur ķ hverju einasta skrefi.  Žaš var nokkuš žungt aš komast gegnum žennan hluta leišarinnar og viš sögšum viš hvort annaš reglulega:  „žaš er bara eitt skref ķ einu“.  Viš vorum meš smį įhyggjur af skyndilegum žokuslęšingi sem var farinn aš myndast efst ķ fjallinu.  En viš įkvįšum aš halda įfram og hugsa um žokuna žegar og ef hśn yrši til vandręša. Vęrum ekki komin alla žessa leiš til aš vera meš vesen eša óžarfa įhyggjur.  

Žegar sandbrjöltinu lauk tók viš smį klettabelti sem bśiš er aš koma fyrir kešju į erfišasta stašnum.  Žaš var allt undirlag svo laust og erfitt aš treysta žvķ aš stķga į grjótiš.  Hęg yfirferš var žaš eina sem dugši.   Žaš er magnaš landslagiš ķ hlķšunum og śtsżniš eins og konfekt.  Žvķ var ekkert mįl aš taka žessu rólega. Į žessu mišbiki hlķšarinna var ekki lengur fķngeršur sandur sem gerši skrefin žung, heldur urš og laust grjót.  Žokan kom og fór og žvķ ekkert um annaš aš ręša en halda įfram.  Verra var žó aš slóšinn virtist vera horfinn, lķklega skolast til ķ vindi og regni.  Trakkiš sem ég hafši hlašiš nišur virtist žvķ vera um slóšaleysu og viš įttum erfitt meš aš įtta okkur į kafla hvert best vęri aš fara.  Eftir skyndifund į stašnum  fęršum viš okkur ašeins meira til hęgri mišaš viš trakkiš (śt frį klettaveggnum į myndinni).  Žaš reyndist hin mesta vitleysa.  Viš nįnast skrišum upp į kafla og sama hvar gripiš var nišur; allt fór į fleygiferš undan okkur.  Brattinn var į žessum kafla mikill og ekki var žaš til aš hjįlpa.  Į einu augnablikinu žį leit ég į Mumma og sagši: „ég held aš viš séum komin ķ sjįlfheldu“!
Žį fór hann bara aš skellihlęgja og svaraši  mér aš žaš vęri ekki til sjįlfhelda. Viš hefšum komiš okkur žangaš og žvķ gętum viš komiš okkur til baka žašan.  Viš tók seinlegt brölt nišur og til vinstri . Ég višurkenni aš žarna varš ég aš sefja mig til aš taka žessu af yfirvegun og hvert skref vandlega śtpęlt.  

Žetta hófst aušvitaš allt saman og viš komum okkur upp aš vöršunni sem reyndar var alls ekki sżnileg fyrr en aš var komiš.  Žarna settumst viš og nįšum įttum og fengum okkur hressingu.  Žessi śtśrdśr hafši tekiš aukalega ca 45 mķnśtur og viš litum bara į žetta sem krydd ķ feršina sem seint myndi gleymast.  Ekki var ķ boši aš sitja lengi žar sem nóg var eftir.  Žegar viš svo nįšum upp į brśnina (sem ég kallaši alltaf axlir sem barn) žį tók viš gjörólķkt landslag.  Stórgrżtt og inn į milli fallegar slķpašar steinhellur.  Žaš er seinlegt aš stikla į grjótinu en alls ekki erfitt.  Viš vorum farin aš vantreysta trakkinu og farin aš įtta okkur į aš lķklega vęri žaš frį vetrargöngu, žegar ķs og snjór er yfir öllu.  Žess vegna fórum viš ekki fljótlegustu leišina upp į topp, heldur ķ sveig sem lķklega hefur veriš tekinn til aš žurfa ekki aš fara bröttustu leišina į ķsbroddum.  
En hvaš um žaš, toppnum nįšum viš meš žokuna fjarri!  

Og nś var hlegiš og fašmast ķ eintómri gleši!  Žetta gįtum viš systkynin.  Śtsżniš var ķ einu orši sagt stórkostlegt. Žrįtt fyrir aš skżjahnošrar vęru į vķš og dreif, žį sįum viš ótrślega langt . Til hafs ķ noršri, til Kverkfjalla og Snęfelliš ķ sušri,  fjöll og jökla sem ég man ekki nöfnin į en Mummi žuldi allan hringinn eins og ekkert vęri.  Eftir aš hafa nįš aš lenda į jöršinni (eša ...toppnum) žį settumst viš nišur og fengum okkur nesti.  Ręddum fram og til baka hvaš okkur fannst viš hafa afrekaš og tókum svo myndir.  Žegar viš gengum um toppinn žį rįkum viš augun ķ réttu leišina nišur og įkvįšum aš fara žį leiš žó brattari vęri.  
Viš ętlušum varla aš tķma aš fara nišur en žį fór žoka aš kitla tindinn svo okkur var ekki til setunnar bošiš.

 Žaš er einhvern veginn meira sjįlfstraust ķ manni viš aš fara nišur. Leišin er ekki lengur ókunnug og mašur veit nokkurn veginn hvaš bķšur.  Viš fundum bęši aš žaš var smį žreyta ķ fótunum eftir uppgönguna en žį var bara um aš gera aš tapa sér ekki ķ glešivķmunni og taka žessu rólega.  Žaš var einhver merkileg tilfinning innra meš okkur lķkt og viš vęrum aš melta žetta allt sem į undan var gengiš.  Lķtiš talaš saman og žeim mun meira hugsaš.


Žegar nišur fyrir axlir var komiš žį meira runnum viš nišur ķ hverju spori frekar en aš ganga.  Grjótiš rśllaši undan okkur og žökkušum viš fyrir aš enginn var nešan viš okkur.  Um mišbik leišarinnar heyršum viš skyndilegar drunur og vissum ekki fyrr en risahnullungur kom į fleygiferš nišur og fór žar sem uppgangan er!  Žaš hefši enginn sloppiš óskaddašur undan žessu og enn og aftur upplifšum viš smęš okkar og hversu lķtils viš erum megnug gagnvart nįttśrunni.  

Nišur komumst viš heil.  Hvort sem žaš var sigurvķman eša almenn hreysti, žį fundum viš ekki fyrir neinu nema ešlilegri žreytu.  Eina sem sį į voru annars vegar göngustafirnir sem voru eins og žeir hefšu lent ķ hnķfaįrįs, svo rispašir voru žeir, og hins vegar hnefastórt mar ķ uppsiglingu į öšrum fótleggnum į mér eftir grjótkast.  Viš vorum sįtt meš hvort annaš og sammįla um aš žarna hefšum viš bśiš til sérstök systkynabönd sem seint myndu trosna.  Bęši sögšum viš:  „jęja, žetta žarf ég ekki aš gera aftur“.  Sjįum til meš žaš....

Viš ręddum žessa ęvintżraferš į heimleišinni, hvaš hefši lukkast best og hvaš mętti betur fara. Žaš sem helst var aš trufla okkur var trakkiš.  Ég hefši įtt aš passa upp į aš velja sumartrakk til aš vera örugg į uppleišinni.  Einnig vorum viš į žvķ aš stór hópur er ekki ęskilegur nema fariš sé ķ nk hollum svo minni hętta sé į slysum af grjóthruni. Aš öšru leiti vorum viš mjög įnęgš meš undirbśninginn og eigum eftir aš lifa lengi į žessum minningum.  

Į leišinni til baka stoppušum viš til aš skoša Jökulsį į fjöllum.

Bśiš er aš śtbśa bķlastęši žar sem hęgt er aš ganga aš fljótinu og skoša ótrślega fallegar og hrikalegar grjótmyndanir.  

Sigrķšur Lįrusdóttir, 2020.

 

 

 

Viš erum į toppnum... hvar ert žś?
www.toppfarar.is


Toppfarar ehf - Višarrima 52 - 112 Reykjavķk - Kt: 581007-2210 - Sķmi: +354-867-4000 / -899-8185 / -588-5277 - Netfang: bara(hjį)toppfarar.is
Copyright: Höfundarréttur: Bįra Agnes Ketilsdóttir